Terrorisme en veiligheidsdiensten

De dreiging van islamitisch-terroristische aanslagen in Nederland, is de afgelopen tijd toegenomen. Organisaties als ISIS en Al Qaida (zie onder) gebruiken de Gaza-oorlog om sympathisanten aan te sporen aanslagen te plegen in het Westen. Daarnaast roepen deze organisaties op tot aanslagen uit wraak voor koranschendingen in verschillende Europese landen.

IS woordvoerder Woordvoerder Aboe Hoedhayfah Al-Ansari heeft voor de ramadan periode zijn “Lone Wolves” opgeroepen tot wereldwijde aanslagen op christenen en joden en dan met name in Euro, de VS, jeruzalem en Palastina. Hij wil vooral een aanval op het Syrische gevangenkamp Al-Hol waar familieleden van jihadi’s verblijven.

Bij de Israëlische ambassade in Den Haag werden onlangs extra veiligheidsmaatregelen genomen en vanaf 12 februari kwam er zelfs een noodbevel waarmee politie het pand kan controleren, mensen in de omgeving fouilleren of wegsturen of mensen de toegang tot het pand ontzeggen. Er zijn sinds de Gaza Oorlog steeds meer antisemitische acties. 2024 lijkt een conflictrijk en onrustig jaar te worden voor de wereld. Statelijke actoren, terroristen en extremisten bedreigen de nationale veiligheid van Nederland. De grote verscheidenheid aan dreigingen vereist dat de MIVD ook op een veelheid aan onderwerpen een relevante en betrouwbare inlichtingenpositie moet hebben. De MIVD werkt hiertoe nauw samen met de krijgsmacht, de AIVD, de NCTV, maar ook met buitenlandse inlichtingendiensten. Steeds vaker blijkt dat wat in het buitenland speelt, in het binnenland gevolgen heeft. De AIVD onderzoekt de belangrijkste dreigingen tegen Nederland, veelal in intensieve samenwerking met de MIVD. De diensten zijn genoodzaakt snel te reageren op actuele ontwikkelingen ten aanzien van de veelzijdige en verdiepende dreigingen. Per 1 januari 2024 trad de nieuwe organisatiestructuur van de AIVD in werking. De grote verscheidenheid aan dreigingen vereist dat de MIVD ook op een veelheid aan onderwerpen een relevante en betrouwbare inlichtingenpositie moet hebben, en informatie snel moet kunnen vergaren, verwerken, analyseren en dissemineren. Het afblazen van de nieuwbouwplannen  voor de samenvoeging AIVD en MIVD in Den Haag kost de Staat ondertussen wel al 36 miljoen. Op 16 november 2023 hebben de diensthoofden MIVD en AIVD bij de SG’en DEF en BZK aangegeven dat de verwachte investeringskosten voor het projectprogramma Samenwonen AIVD en MIVD (SAM) met 86% zouden worden overschreden. Naar aanleiding hiervan hebben beide SG’en besloten te stoppen met dit project. Het onderzoek naar alternatieve huisvesting werd door DEF in maart 2024 afgerond maar stilgehouden. Binnen de gestelde uitgangspunten werd een compact gebouw van ca. 17.000 m2 bvo ontworpen: een functioneel legeringsgebouw met facilitaire voorzieningen en een geïntegreerd wachtgebouw dat uitzicht heeft op de toekomstige hoofdpoort van de kazerne.

Een commissie bestaande uit 30 personen van het Europees Parlement gaat een jaar lang onderzoek doen naar antiterrorismewetten, Europese databanken met gegevens over terreurverdachten en de informatie-uitwisseling tussen lidstaten. Ook wordt gekeken naar de rol van Europese agentschappen, zoals die voor politiesamenwerking en grensbewaking. De Europese Commissie heeft een actieplan dat de komende zestien maanden gestalte moet krijgen en maakt hiervoor ruim 118 miljoen euro extra vrij. Het Franse parlement is 18 juni akkoord gegaan met een nieuwe antiterreurwet die de autoriteiten meer bevoegdheden geeft. Nadat eerder de Nationale Vergadering al het groene licht gaf, gaf nu ook de Senaat goedkeuring. Via de Task Force Terrorisme Financiering geeft het Openbaar Ministerie (OM) namen van vermoedelijke terroristen door aan banken, die vervolgens kunnen nagaan of er via hun bankrekening ongebruikelijke transacties hebben gedaan die te maken kunnen hebben met terrorismefinanciering. De proef wordt nog tenminste een jaar voortgezet om te bekijken of deze publiek-private samenwerking een blijvend karakter kan krijgen.

Wetsvoorstel voor gegevensverwerking en persoonsgerichte aanpak radicalisering en terroristische activiteiten

Doel van dit momenteel in de 1e Kamer voorliggende wetsvoorstel is het verstevigen van de wettelijke basis onder de inspanningen van het lokaal bestuur ter voorkoming en bestrijding van radicalisering en terroristische activiteiten. Het gaat hierbij vooral om een wettelijke taak en wettelijke mogelijkheid voor de burgemeester, namelijk het organiseren van casusoverleggen waarin de aanpak van radicaliserende of geradicaliseerde personen kan worden besproken. Deze overleggen worden in de praktijk al door een groot deel van de gemeenten georganiseerd. Het wetsvoorstel zorgt voor duidelijkheid rondom gegevensuitwisseling door de partijen die deelnemen aan de genoemde casusoverleggen.

De afgelopen jaren is de dreiging tegen de economische veiligheid van Nederland steeds duidelijker geworden. Vitale processen zijn kwetsbaar voor sabotage. Ze zijn ook kwetsbaar voor ongewenste investeringen en overnames, waar statelijke actoren op de achtergrond de hand in (kunnen) hebben. Ook maken landen vaker misbruik van risicovolle strategische afhankelijkheden. Nederlandse bedrijven, kennisinstellingen en wetenschappers zijn op grote schaal het doelwit van(digitale) activiteiten om hoogwaardige technologie buit te maken, bijvoorbeeld door middel van cyberspionage of het omzeilen van exportrestricties. China is de grootste dreiging voor de Nederlandse kennisveiligheid.

De cyberdreiging tegen Nederland is onverminderd hoog en zal waarschijnlijk verder toenemen. De omvang en de intensiteit van cyberaanvallen neemt toe. Statelijke actoren buiten daarbij onder meer kwetsbaarheden uit in veelgebruikte software producten en ze voeren aanvallen uit op toeleveringsketens (supply chain attacks). Ook neemt het aantal statelijke actoren toe dat in staat is digitaal te spioneren en saboteren. Landen met zo’n offensief cyberprogramma zijn onder meer Rusland, China, Iran en Noord-Korea. 

Massavernietigingswapens vormen een grote bedreiging voor de internationale vrede en veiligheid. Nederland heeft verdragen ondertekend die erop gericht zijn de proliferatie van dergelijke wapens tegen te gaan. In 2024 zetten de AIVD en de MIVD het gezamenlijk onderzoek naar landen, zoals Iran en Noord-Korea, die ervan worden verdacht dat zij, in strijd met die internationale verdragen, werken aan het ontwikkelen van massavernietigingswapens en hun overbrengingsmiddelen of daar al over beschikken voort.

Tot 1 december 2023 waren er in Nederland 622 incidenten met bom aanslagen en pogingen op woningen en bedrijven. Vooral Rotterdam en Vlaardingen werden het meest getroffen.  Het gaat in de meeste gevallen om conflicten bij drugscriminaliteit, illegale kledinghandel, afpersing en intimidatie. 

Behalve de luitenant-generaal van de Koninklijke Landmacht, de stafchef van het Belgische leger, de voormalig commandant Landstrijdkrachten Mart de Kruif waarschuwt nu ook de Deense militaire inlichtingendienst FE voor mogelijke Russische militaire acties tegen NAVO landen

HET EUROPEES COUNTER TERRORISM CENTER – ECTC

Interpol heeft als maatregel tegen het internationale terrorisme in januari 2016 het ECTC opgericht. Het ECTC richt zich op het aanpakken van buitenlandse terroristen, illegale wapenhandel, het verspreiden van online terroristische propaganda en extremisme en de internationale terrorismebestrijding in het algemeen. De voornaamste taak van het ECTC is operationele steun verlenen aan de lidstaten bij onderzoeken, zoals die na de aanslagen van Parijs, Nice en Brussel hebben plaats gevonden. De ECTC kan voortbouwen op de door Europol opgerichte terrorismebestrijdingsnetwerken die al een belangrijke rol hebben gespeeld bij onder andere de aanslagen in Parijs. De ECTC teams van analisten en experts verzamelen operationele informatie van de wetshandhaving uit alle lidstaten, alsmede van derden en werkt nauw samen met andere operationele centra bij Europol, zoals het Europees Cybercrime Centrum (EC3) en het Europees Mensensmokkel Centre (EMSC).

TOOI

Het Team Openbare Orde Inlichtingen (TOOI) is sinds de oprichting van de Nationale Politie in 2013 een zelfstandige inlichtingendienst die informatie vergaard van personen waarvan ze denken dat die de openbare orde mogelijk ernstig kunnen verstoren. Het TOOI infiltreert in groepen, volgen mensen, gebruiken betaalde informanten en bekijken wat mensen online doen. Bij het TOOI werken ongeveer 140 personen die vervolgens ook weer agenten op straat inzetten om informatie te vergaren. Personen die bij het TOOI in beeld komen als een mogelijk risico voor de verstoring van de openbare orde krijgen een zogenaamde CTER-code achter hun naam in de registratiesystemen van de politie. (Contra Terrorisme Extremisme Radicalisering). Een CTER-code kan behalve aan een persoon ook gekoppeld worden aan een demonstratie. Bij personen met zo’n code achter hun naam gaat de politie sneller over tot het gebruik van geweldsmiddelen zoals het gebruik van handboeien. Agenten op straat wordt gevraagd om zoveel mogelijk informatie over deze CTER-objecten te noteren. En de politie deelt die CTER-informatie vervolgens weer met binnenlandse- en buitenlandse opsporingsdiensten, Europol en Interpol. TOOI) kan iemand een CTER-registratie geven als er een mogelijk risico is dat die persoon de openbare orde gaat verstoren. Er zijn verschillende van die CTER-codes, afhankelijk van welk risico iemand mogelijk zou vormen, van milieu-extremisme tot jihadistisch terrorisme. CTER staat voor Contra Terrorisme Extremisme Radicalisering.

Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid NCTV

De Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid waarschuwt voor de eerste veroordeelde IS-terroristen die zijn vrijgelaten of binnenkort vrijkomen. Sommige vrijgelaten IS’ers kunnen een verhoogde dreiging voor de nationale veiligheid vormen. In 2022 zullen naar verwachting verschillende van hen vrij gelaten worden, zowel in Nederland als andere Schengenlanden. De Inspectie Justitie en Veiligheid onderzoekt tekortkomingen bij het CTER-team (Contra-terrorisme, Extremisme en Radicalisering die onder andere informatie verzamelt over voorbereidingen van aanslagen en het in de gaten houden van Nederlandse IS-strijders die terugkomen uit het Midden-Oosten. Ongeveer dertig rechercheurs zouden te weinig tijd, middelen en mensen hebben om hun werk goed te kunnen doen. Zo zou het nu alleen lukken om terugkeerders uit landen als Irak en Syrië in de gaten te houden. Voor IS-strijders die uit Jemen terugkomen zou geen tijd zijn.  Het CTER-team werd in 2015 opgericht vanuit verschillende disciplines.

In de ‘Kennisbank Terroristische Oganisaties’ (bekijk website) zijn organisaties opgenomen waarvan de financiële tegoeden door de Europese Unie (EU) en/of de Verenigde Naties (VN) zijn bevroren, omdat de organisaties in verband worden gebracht met terroristische activiteiten. Naast de VN en EU terrorismelijsten, hanteren lidstaten zelf ook nationale sanctielijsten terrorisme. Zo ook Nederland. De kennisbank is een product van de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV), in samenwerking met het Institute of Security and Global Affairs (ISGA) van de Universiteit van Leiden. 

Het huis van de 64 Rotterdamse politietolk Abderrahim el M. die vastzit op verdenking van het lekken van staatsgeheimen, lag vol met grote hoeveelheden uiterst vertrouwelijke informatie. Er zouden talloze gegevensdragers, vooral usb-sticks, in beslag genomen zijn met informatie van de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) en politie. De tolk heeft een lange staat van dienst bij de politie en justitie en was hij werkzaam bij de NCTV en voerde hij ook werkzaamheden uit voor de Landelijke Eenheid van de Nationale Politie. Hij werkte in tal van gevoelige onderzoeken. Tegen El M. rezen enkele jaren geleden al vermoedens dat hij informatie doorspeelde aan Marokko, zijn moederland, meldt de krant. Hij werd samen met een 35-jarige politie vrouw uit Gouda aangehouden. De vrouw werkte sinds kort voor de politie. Daarvoor was ze ook werkzaam bij de NCTV. Beide verdachten zitten vast in beperkingen. Volgens het OM bestaat het contact tussen El M. en de Marokkaanse inlichtingendienst mogelijk al sinds 1995. De man zit nog in beperkende voorlopige hechtenis tot het proces in mei 2024 en de vrouw werd in afwachting van behandeling begin december 2023 vrijgelaten. Bij de man werd 46 terabyte aan data in beslag genomen. Hierin zaten honderden Staatsgeheime documenten die hij deels uitprintte en meenam naar Marokko. 

De Nederlandse regering steunde in 2017 onder andere de terroristische gewapende groepering Jabhat al-Shamiya in Syrië. De Islamistische beweging kreeg onder andere uniformen en pick-uptrucks. Tussen mei 2015 en voorjaar 2018 steunde Nederland 22 gewapende oppositiegroepen in Syrië die vochten tegen president Bashar Assad. Deze groeperingen kregen voor in totaal ruim 25 miljoen euro aan uniformen, voedsel, satelliettelefoons, laptops, matrassen, rugzakken en camera’s en pick-up trucks. Indirect werden zo ook ISIS groepen voorzien van materieel. Dick Schoof is per november 2018 de nieuwe baas van de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst AIVD. Hiervoor was hij ruim vijf jaar Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV). De AIVD houdt rekening met verhoogde jihadistische dreiging van terugkerende strijders en hun aanhang. Naar schatting waren er eind 2017 nog 185 Nederlanders in Syrië en Irak en zijn er daar nog minstens 175 Nederlandse minderjarigen. Het merendeel is daar geboren en jonger dan vier jaar. Een op de tien kinderen is ouder dan negen jaar. De AIVD houdt er rekening mee dat zij al een IS-training hebben ondergaan.

De straffen voor terrorisme zijn hoog, niet alleen voor mensen die aanslagen plegen, maar ook het voorbereiden van een aanslag of het deelnemen aan een terroristische training is strafbaar. Websites die oproepen tot haat, geweld of discriminatie worden ondertussen uit de lucht gehaald. en het Alerteringssysteem Terrorismebestrijding waarschuwt de overheid en belangrijke sectoren (drinkwaterbedrijven, energiesector) bij een eventuele terroristische dreiging. De Koninklijke Luchtmacht bewaakt het luchtruim boven Nederland dag en nacht en speciale eenheden van defensie en de politie werken samen in de Dienst Speciale Interventies (DSI).

Europese landen hebben een veiligheidscoördinator die de terrorismebestrijding van de lidstaten op elkaar afstemt. De overheid heeft maatregelen genomen tegen financiering van terrorisme. De inlichtingen- en veiligheidsdiensten hebben hun capaciteit vergroot. Uit een inventarisatie van het aantal onderzoeken blijkt dat er op dit moment in Nederland ten minste 217 aan jihadisme gerelateerde strafrechtelijke onderzoeken lopen, waar circa 288 verdachten in voor komen. De onderzoeken tegen verdachten die zich nu in het strijdgebied bevinden, zijn in dit aantal meegenomen.

Ex minister Koenders van Buitenlandse Zaken voegde 10 Nederlanders toe aan de nationale terrorismelijst. Zij kunnen niet meer bij hun geld en geen gebruik maken van hun Nederlandse bankrekeningen en creditcards, omdat ze betrokken zijn bij terroristische activiteiten in Syrië en Irak. Door de uitbreiding staat de teller op 100: 97 personen, onder wie 11 vrouwen, en 3 organisaties.

In de VS gaan ze nog een stapje verder en mag al begonnen worden met het tegenhouden van reizigers uit moslimlanden. Het Amerikaanse Hooggerechtshof gaf het Witte Huis het groene licht het omstreden inreisverbod voor reizigers uit zes islamitische landen alvast in te voeren, zij het met enkele beperkingen. Lagere rechtbanken hadden de maatregel opgeschort, maar de regering-Trump mocht er van het Hooggerechtshof vast mee van start.

Chalimov een voormalig politieagent uit Tadzjikistan, die onder andere een Amerikaanse opleiding kreeg in de strijd tegen terroristen en die in 2015 was overgelopen naar IS zou door Russische luchtaanvallen op IS aanval in de stad Deir al-Zorsamen met 3 andere leiders gedood zijn. In totaal kwamen ongeveer veertig IS strijders om bij de aanval. Bij Amerikaanse raketaanvallen in Jemen zijn half oktober tientallen leden van de IS om het leven gekomen bij aanvallen op twee trainingskampen.

Europa telt meer dan 50.000 geradicaliseerde personen. De NCTV schat het aantal jihadfans in Nederland op enkele duizenden. In de Haagse achterstandswijken Transvaal en de Schilderswijk zijn Marokkaanse Salafistische jongerenwerkers actief. In Wijkcentrum de Burcht zou de situatie totaal uit de hand gelopen zijn. Een kritische manager die de strijd aanbond met de ISD-aanhangers, krijgt het advies van de politie het advies voor haar eigen veiligheid niet meer naar het centrum te gaan. „De Marokkanen hebben de boel overgenomen”.

MIVD

De AIVD en de MIVD verwachten in 2024 in totaal ca. 96.000 veiligheidsonderzoeken uit te voeren. De Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD) is sinds 2002 een Nederlandse geheime dienst, die onder verantwoordelijkheid van het Ministerie van Defensie onderzoek doet naar de veiligheid van de krijgsmacht en militaire inlichtingen uit en over het buitenland verzamelt. De MIVD ontstond uit de vroegere Militaire Inlichtingendienst (MID) en is gevestigd op het terrein van de Frederikkazerne in Den Haag. De civiele tegenhanger van de MIVD is de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD). In 2015 werd besloten tot een 36 miljoen euro kostend nieuwbouwlocatie en samenvoeging van MIVD en AIVD. De Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) en de Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD) zitten nu nog op verschillende drie locaties: in Leidschendam, Zoetermeer en op de Frederikkazerne in Den Haag.  De nieuwbouw was nodig, omdat de panden op de Frederikkazerne in slechte staat zijn. Het Rijksvastgoedbedrijf, dat valt onder het ministerie van Binnenlandse Zaken, moest met een plan komen. Het kostenplaatje van het voorlopige ontwerp valt te hoog uit, blijkt nu. Op 16 november jl. hebben de diensthoofden MIVD en AIVD bij de SG’en DEF en BZK aangegeven dat de verwachte investeringskosten voor het projectprogramma Samenwonen AIVD en MIVD (SAM) met 86% zou worden overschreden. Naar aanleiding hiervan hebben beide SG’en besloten te stoppen met dit project dat tot nu toe al 36 miljoen euro heeft gekost. Het onderzoek naar alternatieve huisvesting wordt door DEF in maart 2024 afgerond.

De gerekruteerde Erik van Sabben (36) uit Vlissingen heeft in 2007 het Stuxnet virus in een Iraans atoomcomplex weten te krijgen. De politiek zou niet zijn geïnformeerd over de door de VS en Israël aangestuurde actie. De MIVD wist dat ze meewerkten aan sabotage van het Iraanse atoomprogramma, maar niet dat hun agent Stuxnet naar binnen bracht. Het toenmalige kabinet-Balkenende IV werd niet geïnformeerd en ook de commissie Stiekem wist van niets. De Nederlandse sabotageactie kan in Iran worden beschouwd als een oorlogsdaad. Van Sabben overleed in januari 2009 vlak voor zijn voorgenomen vlucht uit het land bij een motorongeluk in zijn woonplaats Dubai.

NSOC

De Nationale Samenwerking tegen Ondermijnende Criminaliteit (NSOC) wordt met ten minste 2 jaar verlengd. Uit de samenwerking tussen de politie, het Openbaar Ministerie (OM), de Douane, de Belastingdienst, de Fiscale inlichtingen- en opsporingsdienst (Fiod), de Koninklijke Marechaussee (KMar) en andere onderdelen van het ministerie van Defensie is de afgelopen 18 maanden gebleken dat de organisaties samen criminele structuren beter kunnen blootleggen dan wanneer los van elkaar wordt gewerkt. NSOC is door minister Yeşilgöz ingesteld na opheffing van het Multidisciplinair Interventieteam (MIT) in 2022. In het MIT werd volgens de minister te veel gesproken over interne organisatiestructuren, zoals over aansturing bij interventies, verdeling van capaciteit en financiële middelen. NSOC heeft als kerntaak gekregen informatie bijeen te brengen en gerichte interventies te ontwikkelen om zo criminele structuren en hun verdienmodellen in de onder- en bovenwereld verder aan te pakken. Uit de evaluatie van NSOC is gebleken dat door het bijeenbrengen van informatie verschillende beelden van de samenwerkende partners samenkomen en (nieuwe) criminele fenomenen worden gesignaleerd waar de individuele organisaties anders niet zelfstandig op kunnen doorpakken. Zo heeft de samenwerking de afgelopen 18 maanden tot nieuwe inzichten geleid op het gebied van illegale handel en transport in vuurwapens, zijn er slimmere interventies ontwikkeld om effectiever op vracht te controleren op logistieke knooppunten en is dankzij een ontwikkelde interventiestrategie door NSOC circa € 3 miljoen aan goud in beslag genomen.

Korps Commandotroepen (KCT)

Het Korps Commandotroepen (KCT) is een Nederlandse speciale eenheid die gespecialiseerd is in speciale operaties, zoals offensieve acties, speciale verkenningen en contraterreur. Het KCT is ontstaan uit een samenvoeging van eenheden die tijdens de Tweede Wereldoorlog en de Indonesische Onafhankelijkheidsoorlog waren en heeft de groene baret als bijnaam en motto. Als commando kan je zowel ingezet worden voor korte snelle acties als voor operaties van meerdere dagen. De hoofdtaken van het Korps Commandotroepen (KCT) vallen onder te verdelen in Direct Action (DA), Special Reconnaissance (SR) en Military Assistance (MA). Al vanaf de oprichting in 1942 levert het Korps Commandotroepen een bijdrage aan militaire operaties overal ter wereld. In de laatste twintig jaren zijn commando’s vrijwel onafgebroken ingezet: van Bosnië tot Afghanistan en van Irak tot Mali. Samen met andere nationale en internationale eenheden werken ze dagelijks aan de vrede en veiligheid van onze samenleving, zowel binnen als buiten onze landsgrenzen. Generaal-majoor Jan Swillens treedt 8 maart 2024 aan als Commandant Landstrijdkrachten. Dat gebeurt onder gelijktijdige bevordering tot luitenant-generaal. Hij volgt generaal Martin Wijnen op die Defensie verlaat. De 56-jarige Swillens is nu directeur van de Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD).

AIVD en CTIVD

De Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst is een Nederlandse geheime dienst die zich onder verantwoordelijkheid van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties bezighoudt met de binnenlandse veiligheid en inlichtingen op civiel gebied uit het buitenland verzamelt. De AIVD ziet China als de grootste statelijke dreiging voor de Westerse wereld in de komende decennia, met name op economisch gebied. De scheidslijnen tussen de Chinese Communistische Partij, de staat, het bedrijfsleven en de wetenschap zijn vaak vaag. De actor is omvangrijk en technisch hoogwaardig. De variëteit aan relevante actoren vereist een bredere inzet van onderzoekscapaciteit om betrouwbaar zicht te krijgen op de intenties, capaciteiten, en activiteiten van ‘China’. De toekomstige quantumcomputers zullen in staat zijn om elke willekeurige computer te kunnen kraken en veelgebruikte computerbeveiliging voor een groot deel onschadelijk kunnen maken. De AIVD maakt zich hier zorgen over. De Eerste Kamer heeft 12 maart 2024 ingestemd met de Tijdelijke wet cyberoperaties. Na inwerkingtreding van deze wet kunnen de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) en de Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD) hun bestaande bevoegdheden sneller en effectiever inzetten tegen dreigingen van landen die cyberaanvallen plegen tegen Nederland. Het wetsvoorstel was ingediend door minister De Jonge (Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties) en minister Ollongren (Defensie). In de Tijdelijke wet is opgenomen dat toetsing vooraf verschuift naar bindend toezicht tijdens de uitvoering van de bevoegdheid. Dit bindend toezicht wordt uitgevoerd door de Commissie Toezicht Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (CTIVD). Met deze nieuwe bevoegdheid kan de CTIVD een operatie per direct stopzetten en besluiten dat de gegevens die hierbij verworven zijn moeten worden vernietigd. Ook is een beroepsmogelijkheid geïntroduceerd bij de Raad van State. Hiermee wordt een weeffout in het stelsel van toetsing en toezicht hersteld en ligt de definitieve uitleg van de wetgeving waar hij thuishoort, bij de rechter.  

Het Europees Parlement en de nationale overheden van EU-lidstaten willen met een nieuwe ICT wet bedrijven verplichten om ernstige cyberaanvallen te melden bij de autoriteiten en ook moeten zij voldoen aan een aantal veiligheidseisen. Ondertussen zijn sporen van spyware gevonden bij leden van het Europees parlement waaronder voorzitter Nathalie Loiseau. In 2022 gebeurde dat ook al bij telefoons van leden van de Catalaanse onafhankelijkheidsbeweging.

De Commissie van Toezicht op de Inlichtingen en Veiligheidsdiensten (CTIVD) is in 2002 opgericht. Sinds de inwerkingtreding van de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten 2017 (Wiv 2017) op 1 mei 2018 bestaat de CTIVD uit 2 afdelingen: de afdeling toezicht en de afdeling klachtbehandeling. De afdeling toezicht houdt toezicht op de rechtmatigheid van het handelen van de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) en de Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD).  De Eerste Kamer heeft 12 maart 2024 ingestemd met de Tijdelijke wet cyberoperaties. Na inwerkingtreding van deze wet kunnen de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) en de Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD) hun bestaande bevoegdheden sneller en effectiever inzetten tegen dreigingen van landen die cyberaanvallen plegen tegen Nederland. Het wetsvoorstel was ingediend door minister De Jonge (Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties) en minister Ollongren (Defensie). In de Tijdelijke wet is opgenomen dat toetsing vooraf verschuift naar bindend toezicht tijdens de uitvoering van de bevoegdheid. Dit bindend toezicht wordt uitgevoerd door de Commissie Toezicht Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (CTIVD). Met deze nieuwe bevoegdheid kan de CTIVD een operatie per direct stopzetten en besluiten dat de gegevens die hierbij verworven zijn moeten worden vernietigd. Ook is een beroepsmogelijkheid geïntroduceerd bij de Raad van State. Hiermee wordt een weeffout in het stelsel van toetsing en toezicht hersteld en ligt de definitieve uitleg van de wetgeving waar hij thuishoort, bij de rechter.

De afdeling toezicht heeft tot taak:

• onderzoek doen en verslag uitbrengen in openbare toezichtsrapporten; en
• betrokken ministers gevraagd en ongevraagd adviseren over haar conclusie.

De afdeling klachtbehandeling heeft tot taak:

• het onderzoeken van en oordelen over klachten; en
• het onderzoeken van en oordelen over een melding van een vermoeden van een misstand.

Samenwerking met UNITAD

Nederland heeft een Memorandum of Understanding (MoU) getekend met Christian Ritscher, de speciaal adviseur van de Verenigde Naties (UNITAD). UNITAD onderzoekt ernstige misdrijven, zoals misdrijven tegen de menselijkheid en oorlogsmisdaden, begaan door ISIS. UNITAD stelt het verzamelde bewijs beschikbaar voor nationale vervolging en berechting. Door het sluiten van een MoU wordt voor Nederland de uitwisseling van informatie voor onderzoeken naar internationale misdrijven makkelijker.

Europol

Het hoofdkantoor van Europol is gevestigd in Den Haag, Nederland. De missie van Europol is het ondersteunen van de lidstaten bij het voorkomen en bestrijden van alle vormen van ernstige internationale en georganiseerde misdaad, cybercriminaliteit en terrorisme. Europol werkt ook samen met veel niet-EU-partnerstaten en internationale organisaties. Grootschalige criminele en terroristische netwerken vormen een aanzienlijke bedreiging voor de interne veiligheid van de EU en voor de veiligheid en het levensonderhoud van haar bevolking. De grootste veiligheidsbedreigingen komen van:

• terrorisme;
• internationale drugshandel en het witwassen van geld;
• georganiseerde fraude;
• het vervalsen van euro’s;
• mensenhandel

Anti-institutioneel extremisme

De AIVD onderzoekt de rechts-terroristische beweging in Nederland. In afgesloten onlinegroepen verheerlijken aanhangers, veelal relatief jong, terroristisch geweld en fantaseren ze over het plegen van geweld. Binnen de anti-institutionele beweging wordt onder andere het ‘kwaadaardig-elitenarratief’ verspreid, waarbinnen centraal staat dat de bevolking in staat van oorlog verkeert met een internationaal opererende elite. Dit draagt met name bij aan de ondermijning van de democratische rechtsorde, waarmee het anti institutioneel extremisme waarschijnlijk ook een lange termijn dreiging vormt voor de democratische rechtsorde. Het narratief van een kwaadaardige elite kan radicalisering richting geweld legitimeren. Oplettendheid blijkt geboden rond het accelerationisme omdat vanuit enkele jonge aanhangers dreiging kan uitgaan. Daarnaast zijn er binnen de radicale onderstroom tegen het gevoerde coronabeleid aanwijzingen voor verdere radicalisering. Hierbij wordt de geweldsdreiging voornamelijk gevormd door individuen en kleine groepen die vatbaar kunnen zijn voor opruiende (online) complottheorieën, die volgens de AIVD op lange termijn voor een ernstige bedreiging voor de veiligheid in Nederland zorgen . Volgens de inlichtingendienst geloven meer dan honderdduizend mensen in Nederland in zulke theorieën en spelen allerlei instanties en personen zoals Ministers, journalisten, rechters en wetenschappers een rol binnen een elite die de bevolking wil onderdrukken, tot slaaf maken of zelfs vermoorden. De zogenaamde elite zou gebeurtenissen verzinnen zoals Corona en de stikstofcrisis om verregaande controle over burgers te kunnen uitoefenen. De inlichtingendienst spreekt van het “populairste extremistische narratief” en bestempelt het anti-institutioneel extremisme als gevaarlijk. Enerzijds ligt het risico op de loer dat mensen die in de theorieën geloven uiteindelijk geweld zullen plegen en goedpraten en dergelijke complotten kunnen ervoor zorgen dat het vertrouwen in bijvoorbeeld de politie, de rechterlijke macht en het overheidsbestuur en de media in de samenleving afneemt.

De Nederlandse politie doet momenteel onderzoek binnen eigen gelederen naar  anti-institutioneel extremisme 

Verschillende strafrechtelijke onderzoeken laten (online) groepjes en groepen zien die elkaar overlappen en met elkaar verbonden zijn door complotten waarin anti-overheidsdenken een constante is. Binnen dat digitale ecosysteem worden veelvuldig bedreigingen geuit en in sommige gevallen wordt er zelfs gesproken over plannen voor aanslagen met terroristisch oogmerk. Een voorbeeld hiervan is de 22-jarige man die in de zomer van 2021 werd gearresteerd op verdenking van het beramen van een moordaanslag op premier Rutte. Hij was op zoek naar wapens en sprak met anderen af om de plannen te bespreken. Ook bij andere acties bleek er sprake van individuen die een focus hadden op politici. Op 5 januari 2022 werd een 29-jarige man aangehouden bij de woning van D66-leider Kaag. Hij stond daar met een brandende fakkel terwijl hij werd gefilmd door een YouTube kanaal. Half december was hij ook al aangehouden toen hij minister De Jonge thuis opzocht. Deze man werd veroordeeld tot zes maanden celstraf en de 44-jarige vrouw die de actie filmde werd veroordeeld tot vier maanden celstraf. Medio maart 2022 werd de voorman van Viruswaarheid gearresteerd op verdenking van opruiing op zijn online kanalen, die onder meer gericht waren tegen GGD-medewerkers, en later weer vrijgelaten. Hij blijft verdachte in de zaak.

Bij mensen die zich soeverein verklaren in Nederland is er de afgelopen tijd vaker sprake van intimidatie en bedreiging van onder meer lokale politici, ambtenaren, rechters, journalisten en wetenschappers. Ook zijn er enkele kleine gewelddadige confrontaties geweest met politie en deurwaarders. Doordat sommige mensen die zich soeverein verklaren steeds verder in de problemen dreigen te komen omdat zij bijvoorbeeld hun rekeningen niet meer betalen, is de verwachting dat het aantal gewelddadige incidenten zal toenemen. Door de verspreiding van een vijandbeeld van een kwaadaardige elite die uit is op onderdrukking, slavernij en zelfs moord, kunnen sommige mensen die zich soeverein verklaren de conclusie trekken dat gewelddadig verzet noodzakelijk is. Bij een deel van deze al kleine groep van enkele tientallen tot honderd mensen, blijft het mogelijk bij grootspraak of bedreigingen. Voor sommigen kunnen zulke boodschappen echter gewelddadig handelen legitimeren, bijvoorbeeld in reactie op verkeerscontroles, aanhoudingen, deurwaardersbezoeken of uithuiszettingen. Een deel van deze groep gaat zo ver dat zij zichzelf online en fysiek organiseert en voorbereidt om zich te kunnen verdedigen in de verwachte gewelddadige strijd met de overheid en instituties. Zij geloven dat de kwaadaardige elite een gewelddadige strijd zal initiëren waarop zij zich moeten voorbereiden. Bij verschillende aanhangers zijn (vuur)wapens aangetroffen.

Ook in Duitsland is veel onrust  door de opkomst van een extreemrechtse partij Alternative für Deutschland (AfD), die zich keert tegen buitenlanders en de Europese Unie. Er zijn grote protesten geweest tegen AfD en ook in het Duitse bedrijfsleven en politiek zijn er al zorgen uitgesproken dat Duitsland minder aantrekkelijk wordt voor arbeidsmigranten.

Anarcho-extremisme

Anarcho-extremisten zijn in woord en gedachte anarchistisch en extremistisch in hun feitelijke uitingen. Sinds 2010 hanteren wij de term anarcho-extremisme voor het verschijnsel dat actievoerders vanuit een anarchistische basis elkaar op verschillende onderwerpen in woord en daad steunen. Dit doen zij in wisselende samenwerkingsverbanden.

Anti-fascisme

Anti-fascisten verzetten zich tegen het extreem-rechtse gedachtegoed en/of extreem-rechtse organisaties. Dit uiten zij onder andere in het belemmeren van manifestaties en andere activiteiten van ‘fascisten’, zoals het verstoren van rechtse demonstraties. In het verleden leidde dergelijke acties wel eens tot harde confrontaties met de mobiele eenheid.

Links-activisme

Het beeld van links protest is in Nederland al geruime tijd activistisch van aard. Op enkele incidenten na is er met name sprake van activisme in de vorm van demonstraties en acties van burgerlijke ongehoorzaamheid. Wij doen geen onderzoek naar activisme, omdat daarbij geen ondemocratische doelen worden nagestreefd en er ook geen ondemocratische methodes worden gebruikt.  Activisten die dreigen te radicaliseren naar extremisten kunnen zich wel in de kijker spelen bij de AIVD. De scheidslijn tussen activisme en extremisme is immers dun en bepaalde ontwikkelingen in de samenleving kunnen eenvoudig voor een opleving van links-extremisme zorgen. 

Houthi rebellen

De Ansar Allah (helpers van God),  zijn een rebellengroepering in Jemen van sjiitische (zaiditische) strekking. De naam Houthi’s is afkomstig van een machtige lokale stam, waarvan leden prominente posities in de beweging innemen. Ze beschouwen zichzelf als directe nakomelingen van de profeet Mohammed. De groepering is sinds 1992 actief en beheerst een deel van het noorden van Jemen en de provincie Sa’da. Tussen 2004 en 2010 vochten ze oorlogen uit met de centrale regering van Jemen. Daarbij werden een kwart miljoen Jemenieten uit hun woongebieden verdreven. Ook buurland Saoedi-Arabië mengde zich in die strijd, waarin meer dan 130 Saoedische militairen sneuvelden. De beweging wordt naar verluidt ondersteund door Iran en de Libanese militie. Houthi-rebellen beschoten in februari 2024 vrachtschip De Rubymar. Deze liep schade op en de bemanning werd geëvacueerd. Het vaartuig bleef verlaten achter op de Rode Zee en zonk. Het schip heeft meststoffen, ammoniak en olie aan boord. Houthi-rebellen in Jemen voeren al maanden aanvallen met raketten en drones uit op de internationale scheepvaart. Ze willen dat Israël stopt met de strijd in de Gazastrook en proberen zo druk uit te oefenen. Sinds januari slaan de Amerikanen en Britten terug met luchtaanvallen op de Houthi’s. Ze krijgen daarbij steun van westerse landen, waaronder ook Nederland. Sinds november 2013 zijn de gevechten tussen de Houthi’s en salafistische groepen en Wahabieten weer opgelaaid in Jemen. Ook het verzet tegen de regering van Jemen groeide. Op 20 januari 2015 vielen Houthi’s het presidentiële paleis aan in Sanaa, waar zij president Abd Rabbuh Mansur Al-Hadi onder druk zetten om af te treden. Dat deed hij op 22 januari 2015. De Houthi’s trachtten hierop een eigen president naar voren te schuiven en een nieuwe regering te vormen. Veel partijen weigerden echter zich aan de onderhandelingstafel te melden en Al-Hadi ontvluchtte de stad naar Aden. Hier verkondigde hij nog steeds rechtmatig president van Jemen te zijn en de Houthi-regering niet te erkennen. Salafistische groeperingen reageerden met bomaanslagen op Houthi’s en zaiditische moskeeën, zoals de driedubbele bomaanslag op 20 maart 2015 waarbij 140 doden vielen. Ter ondersteuning van Hamas begon de Houthi-beweging op 19 oktober 2023 een reeks aanvallen, gericht op Zuid-Israël en op vrachtschepen in de Rode Zee waarvan het beweerde dat ze verbonden waren met Israël. De Rode Zee is een van de belangrijkste scheepvaartroutes voor de wereldhandel. Om de schepen te beschermen, vallen de Verenigde Staten en het Verengd Koninkrijk sinds januari 2024 gesteund door Nederland doelen van Houthi-rebellen aan in Jemen. Deze crisis in de Rode Zee, wordt soms omschreven als een proxyoorlog tussen de Verenigde Staten en Iran, dat de Houthi’s ondersteunt.

Jihadistisch terrorisme/HAMAS

Hamas is een Islamitische Palestijnse islamitische politieke organisatie en verzetsbeweging die sinds 2007 de Gazastrook bestuurt. Hamas heeft een militaire tak, bekend als de al-Qassam-brigade. Onder meer de Europese Unie, de VS, Canada, Australië en Japan beschouwen Hamas als terroristische organisatie. Hamas streeft naar een bevrijd Palestina van de Israëlische bezetting en een soevereine Palestijnse staat. Ḥamās) betekent ‘enthousiasme, vuur, fanatisme’. De beweging is een afsplitsing van de Egyptische Moslimbroederschap, in 1973 in Palestina opgericht door sjeik Ahmad Yassin als de Islamitische liefdadigheidsorganisatie Al-Mujama’ al-Islami. In 1987, tijdens de Eerste Intifada werd mede door hem de verzetsbeweging Hamas opgericht. De Izz al-Din al-Qassam Brigades, genoemd naar verzetsstrijder Izz ad-Din al-Qassam, vormen de militaire tak van Hamas. Het soennitische Hamas heeft aanslagen op Israëlische soldaten en burgers gepleegd. Tactieken waren onder meer zelfmoordaanslagen, en sinds 2001, ook raketaanvallen. Het rakettenarsenaal van Hamas is geëvolueerd van een kort bereik, zelfgemaakte Qassam-raketten, tot langeafstandswapens die grote Israëlische steden zoals Tel Aviv en Haifa kunnen bereiken. De aanvallen op burgers werden veroordeeld als oorlogsmisdaden en misdaden tegen de mensheid door mensenrechtenorganisaties zoals Human Rights Watch.

In de islamitische en Arabische landen wordt Hamas onder andere gesteund door het sjiitische Iran. In 2015 werd Hamas door onder meer de Europese Unie, de VS, Japan, Jordanië, Australië, Canada en Israël beschouwd als een terroristische organisatie. Zelf vinden ze zich een nationale bevrijdingsbeweging.

Op de ochtend van 7 oktober 2023 pleegde Hamas een zware aanslag in Israël waarbij 1.139 doden vielen. Hieronder waren 695 Israëlische burgers, 71 buitenlandse burgers en 36 kinderen. Er waren daarnaast nog ens meer dan 3.400 gewonden. De aanval in Israël vond plaats met hulp van onder andere Iran. Het was een gecoördineerde, vanaf 2022, heimelijk voorbereide verrassingsaanval, onder de naam “Operatie Al-Aqsa-storm”. Egypte verklaarde dat het Israël drie dagen voor het begin van de aanvallen al had gewaarschuwd voor de aanslag.  Door Hamas werden vanuit de Gazastrook duizenden raketten op Israëlische plaatsen in de grensstreek en op de grote steden Tel Aviv en Jeruzalem afgevuurd. Honderden militanten doorbraken de grens met Israël en richtten in het grensgebied bloedbaden aan, waarbij ten minste 1.300 burgers en militairen werden gedood. Naar schatting 200-250 personen werden gevangen genomen en als gijzelaars naar Gaza overgebracht. Hamas verklaarde dat de aanval een reactie was op het geweld van Israëlische kolonisten, de blokkade van de Gazastrook, de ontheiliging van de Al-Aqsamoskee in Jeruzalem en de wreedheden die in de afgelopen decennia van Israëlische zijde waren begaan tegen het Palestijnse volk. De aanval vond plaats op de joodse feestdag Simchat Thora, vijftig jaar en een dag na het uitbreken van de Jom Kipoer-oorlog op 6 oktober 1973, waarbij Israël werd aangevallen door Syrië en Egypte. De voorbereidingen voor de aanval konden gedetailleerd worden gevolgd. Drie trainingskampen van de milities bevonden zich in het noorden van de Gazastrook, waarvan twee dicht bij de grens met Israël. In drie kampen in het zuiden werden oefeningen met deltavliegers uitgevoerd. Voor de oefeningen werden terreinen met wijkjes van dummyhuizen aangelegd, om de aanvallen op Israëlische huizen met gijzelingen levensecht te simuleren. Volgens de voormalige chef van de Britse geheime inlichtingendienst MI6, Sir Alex Younger, was het geheimhouden van de aanvalsdatum succesvol doordat het gebruik van elektronische apparatuur en digitale communicatie consequent was gemeden. Het hoofdkwartier van de hulporganisatie UNRWA in de Gaza strook bleek later tevens het datacenter van Hamas. De organisatie werd door Israël al langer verdacht van terrorismeondersteuning. In januari 2024 werd al ontdekt dat 12 medewerkers van de UNRWA betrokken bleken bij de Hamas-aanval op Israël op 7 oktober 2023. Volgens inlichtingenrapporten heeft ongeveer 10% van de 12.000 medewerkers van de UNRWA in Gaza banden met militante groeperingen, waaronder Hamas en de Palestijnse Islamitische Jihad. Het jihadistisch terrorisme is ook in West Europa verantwoordelijk voor de dood van tientallen mensen.

Een Israëlisch geheim rapport genaamd De Muur van Jericho, stonden de voorbereidingen en de aanval van Hamas beschreven. Hamas bleek in het bezit te zijn geweest van gevoelige informatie over het Israëlische leger, onder meer over het aantal soldaten in hun legerbases, wat kon wijzen op lekken binnen de Israëlische veiligheidsdiensten. Israëlische overheidsanalisten geloofden echter niet dat Hamas het volgens hen te ambitieuze plan daadwerkelijk kon en zou uitvoeren.\

Gesteund door een meerderheid van de Tweede Kamer benadrukte demissionair premier Mark Rutte, drie dagen na de aanslag, Israëls recht op zelfverdediging. Hij noemde het ‘ongepast’ als er nu zou worden gesproken over de bredere context van het conflict. Het Nederlandse demissionaire kabinet sprak zich uit tegen het stopzetten van de humanitaire hulp aan de Palestijnse gebieden, in tegenstelling tot de Europese Commissie, die alle betalingen onmiddellijk wilde opschorten. Ook 300 rijksambtenaren van alle ministeries riepen het demissionaire kabinet op om Israël zo snel mogelijk een halt toe te roepen en onschuldige burgers te beschermen. Zij noemden de reactie van Israël in Gaza ‘disproportioneel’ en ‘buitensporig’. Mark Rutte deed daarna op 23 oktober een bezoek aan Netanyahu voor  een vergeefse poging om alsnog de tegenaanval te stoppen. Tussen Spanje en Israël brak er een diplomatieke crisis uit, nadat drie Spaanse ministers via sociale media hun steun hadden betuigd aan het Palestijnse volk. Spanje was op dat moment voorzitter van de EU. Minister Ione Belarra riep bovendien op Netanyahu voor het internationaal gerechtshof te dagen. 86% van de Israëliërs geeft de schuld van de aanslagen aan Netanyahu, vanwege zijn falende regeringsbeleid en het negeren van waarschuwingen van de veiligheidsdiensten uit persoonlijk politiek gewin. 

Jihadisme is een extreme ideologie die oproept tot het voeren van een ‘heilige oorlog’ tegen ‘ongelovigen’. Jihadisten claimen de islam om hun overtuigingen en manier van leven met geweld op te leggen aan anderen. 

Om jihadisme te bestrijden, kiest de Rijksoverheid voor een combinatie van verschillende maatregelen: tegengaan én voorkomen, op straat en op internet. Paspoorten van mensen die dreigen uit te reizen worden ingenomen en uitkeringen en toelagen van jihadisten die zijn uitgereisd worden stopgezet Mensen die ronselen of oproepen tot geweld worden vervolgd. Mensen die betrokken zijn bij terroristische activiteiten staan op de Nationale terrorismelijst.

In februari 2017 heeft de Eerste Kamer 3 wetten aangenomen die voortvloeien uit het actieprogramma Integrale Aanpak Jihadisme waarbij Jongeren weerbaarder gemaakt worden tegen propaganda, families van geradicaliseerde jongeren worden ondersteunt, er is een samenwerking met imams en moskeeën en het Nederlanderschap van jihadisten die zich in het buitenland aansluiten bij een terroristische organisatie wordt actief ingetrokken. De meeste aanslagen lijken door ISIS geïnspireerd en worden gepleegd met simpele middelen als messen en voertuigen en het het ligt steeds meer voor de hand dat ook vrouwen en jongeren ingezet gaan worden voor aanslagen. Dat is te lezen in het Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland. IS zette al eerder een vrouw in voor een aanslag buiten Syrië en Irak. Naast een mogelijke dreiging vanuit vrouwelijke jihadisten is in de afgelopen maanden meermaals gebleken dat enkele minderjarigen in het Westen zich lieten inspireren door propaganda. Van alle bekende Nederlandse jihadgangers is bijna de helft van Marokkaanse afkomst en bijna een vijfde van de Syriëgangers is een Nederlandse bekeerling.

Arrestatieteams arresteerden 27 augustus 2018 zeven mannelijke verdachten die zeer vergevorderde plannen hadden voor een grote terroristische aanslag op een groot evenement in Nederland. Omdat ze serieus op zoek waren naar bomvesten en automatische wapens werd er ingegrepen. De zeven verdachten werden al langer gevolgd en geobserveerd en komen uit Arnhem, Rotterdam, Huissen en Vlaardingen en werden gearresteerd in de Stadhouderstraat in Arnhem en in Weert. Ze wilden op een aankomend evenement een aanslag plegen en op een andere plaats een autobom tot ontploffing brengen. Hiervoor hadden ze 100 kg aan kunstmest in huis. Een belangrijke grondstof voor het maken van een bom. Zo’n 400 politiemensen waren bij de actie betrokken. De Irakese hoofdverdachte Hardi N. (34) uit Arnhem werd in 2016 tot anderhalf jaar cel veroordeeld voor uitreizen naar ISIS en zit nog in zijn proeftijd. N. verklaarde zelf destijds dat hij naar Syrië wilde om weeskinderen te gaan helpen. In 2017 werd deze straf in hoger beroep omgezet tot twee jaar celstraf, waarvan 21 maanden voorwaardelijk, met een proeftijd van drie jaar. In het hoger beroep werd tevens bepaald dat hij zijn behandeling moest voortzetten tijdens zijn proeftijd. Samen met N. werden ook Seyed H. en Adil C. gearresteerd. Een andere verdachte is Waïl El A. die in mei 2017 werd aangehouden op vliegbasis Volkel toen hij daar foto’s aan het maken was.  Daar bleek dat ook hij in juni 2016 was veroordeeld voor een poging om naar Syrië te reizen. Nadeem S. (26) uit de wijk Vredenburg in Arnhem werd destijds samen met de 21-jarige Wail el A. opgepakt bij de grens van Syrië. Ook El. A komt oorspronkelijk uit de Gelderse stad, maar woont inmiddels in Rotterdam. De mannen kregen 2 en 3 jaar cel voor hun reis richting Syrië. De zaken lopen nog in hoger beroep. De jongste verdachte is de 18-jarige Amir. Hij woont zo’n 700 meter van het ouderlijk huis van N. in de Arnhemse wijk Presikhaaf en volgde een opleiding maatschappelijke dienstverlening. Morat M. (21) werd gearresteerd in zijn woning in Vlaardingen.

Hizb ut Tahrir 

ISIS/IS/IS-K/ISIL

Turkije arresteerde in januari 2024 189 personen die verdacht worden van lidmaatschap van Islamitische Staat. De aanhoudingen, verspreid over 37 provincies, kwamen voorafgaand aan nieuwjaarsfestiviteiten en werden gezien als een politieke zet voor de lokale verkiezingen in maart. De Turkse minister van Binnenlandse Zaken meldde dat met de arrestaties diverse plannen voor aanvallen op kerken, synagogen en de Iraakse ambassade in Ankara zijn verijdeld. In 2014 begon terreurgroep IS zelf in Syrië te opereren en de terreurbeweging noemde zich voortaan Islamitische Staat in Irak en de Levant (ISIL), in het westen Islamitische Staat en in Irak en Syrië (ISIS). Op 29 juni 2014 hernoemde de terreurbeweging zichzelf tot Islamitische Staat of IS. Sinds de val van het laatste territoriale bolwerk van ISIS in Syrië in maart 2019 ging de organisatie ondergronds, concentreerde zij zich op het plegen van aanslagen in Syrië en Irak en het versterken van de organisatie. De afgelopen periode stagneerde het aantal aanslagen van ISIS in Syrië en nam het aantal af in Irak. Met de aanval van ISIS-strijders op de Sina’a gevangenis in Noordoost-Syrië op 20 januari 2022 toonde de organisatie niettemin aan nog steeds grote en complexe operaties in het kerngebied te kunnen uitvoeren. In de gevangenis, die werd bewaakt door de overwegend Koerdische Syrian Democratic Forces (SDF), zaten op dat moment naar schatting 3.000 tot 5.000 (vermeende) ISIS strijders vast, onder wie waarschijnlijk ook enkele Nederlanders, een aantal belangrijke ISIS-kopstukken en een groot aantal buitenlandse jihadisten. Als gevolg van de aanval wist een onbekend aantal gevangenen te ontsnappen. Open bronnen spreken van honderden. Het was de eerste keer dat ISIS een grootschalige aanval uitvoerde op een gevangenis in Syrië. De actie is van grote symbolische betekenis voor ISIS. De aanval laat zien dat ISIS in Syrië en Irak allerminst verslagen is. Desondanks is het onwaarschijnlijk dat de ontsnappingen een voorbode zijn van een snelle opmars van de strijdgroep zoals dat in 2012-2014 het geval was. Daarvoor is ISIS nog te klein in omvang en te zwak. Het ligt daarom niet in de rede dat ISIS binnen afzienbare tijd weer grondgebied zal beheersen zoals het tot maart 2019 deed.

ISIS heeft mogelijk nog enkele tientallen operatives tot zijn beschikking in Europa, waardoor de dreiging in Nederland hoog blijft en de kans op een aanslag reëel (niveau 4 van de 5). Ook Nederland is een mogelijk doelwit voor jihadisten vanwege de deelname aan de anti-ISIS- coalitie. Nederland wordt door jihadisten beschouwt als een land waar anti-islamuitingen vrij spel hebben. De Nederlandse jihadistische beweging bestaat uit tenminste enkele honderden mensen. Arrestaties en onderzoeken tonen aan dat er jihadisten in Nederland zijn die bereid zijn om geweld te gebruiken. Salafisten proberen in toenemende mate en op dwingende wijze een onverdraagzame, isolationistische en antidemocratische boodschap aan andere moslims op te leggen en proberen voet aan de grond te krijgen in gematigde moskeeën en moskeebesturen. In de afgelopen tijd zijn door arrestaties in verschillende Europese landen aanslagen voorkomen. Het is onmogelijk om alle aanslagen te voorkomen maar er wordt van alles aan gedaan om terroristische aanslagen te voorkomen door mogelijke terroristen in de gaten te houden en door op tijd te signaleren of iemand radicaliseert. Mensen en gebouwen die risico’s lopen worden extra beveiligd.

Steeds meer IS-extremisten richten zich op Afrikaanse landen. Een nieuw kalifaat in Afrika is niet uitgesloten, zeggen deskundigen. IS richtte in 2014 een kalifaat op tegen het westen. Soleimani, die in 2020 bij een Amerikaans bombardement omkwam, heeft deze groepering hard bevochten. IS pleegde in Europa enkele aanslagen, zoals die van Brussel en Zaventem in 2016. Veel IS-leiders zijn gevangengenomen en gedood, maar het gedachtegoed is er nog steeds. Veel IS-ers doken onder en er zijn nog steeds.Volgens een laatste schatting van de VN afgelopen augustus ligt het aantal IS-leden en -aanhangers in Irak en Syrië op 5000 tot 7000.
In de jaren 2006 tot en met 2011 was er een wisselend leiderschap en chaos bij IS, maar in 2014 waren ze er ineens weer onverwacht. Er zitten er nog 20.000 IS-families gevangen in een openluchtgevangenis in Syrië waaruit soms duizenden tegelijk weten te ontsnappen. IS voert strijd tegen mensen die volgens hen de verkeerde soort moslims zijn. Het verleden laat zien dat IS-strijders baat hebben bij onrust in landen. “Denk aan de protesten in Syrië en Irak vanaf 2011. Hoe minder stabiel Syrië en Irak zijn, hoe groter de kans dat IS daar met zijn guerrillatactieken gebruik van zal maken.
D/e onrust in de Sahel, een regio in Noord-Afrika is een voedingsbodem voor dit soort organisaties. Uit bijvoorbeeld Burkina Faso en Mali hebben westerse landen zich teruggetrokken, waardoor die landen kwetsbaar worden voor extremisten. “Die regio wordt instabieler en IS zegt er inmiddels aanwezig te zijn.”Er zijn ook veel andere jihadistische bewegingen actief, zoals Al-Qaeda in de Maghreb, Boko Haram in Nigeria en de Somalische terreurbeweging Al-Shabaab. IS heeft de verantwoordelijkheid opgeëist voor de dubbele bomaanslag in de Iraanse stad Kerman. Daarbij vielen begin januari 2024 minstens 84 doden. De organisatie heeft op de berichtendienst Telegram bekendgemaakt achter de aanslag te zitten. De aanslag was gericht op de herdenking van de Iraanse generaal Qassem Soleimani, die vier jaar geleden werd gedood bij een Amerikaanse droneaanval. Volgens de autoriteiten gingen er twee bommen af. Eentje daarvan zou verstopt hebben gezeten in een koffer in een auto en werd op afstand tot ontploffing gebracht. De tweede bom is mogelijk door een zelfmoordterrorist meegenomen naar de gedenkplek.

Islamitische Staat (IS) heeft eerder ook de verantwoordelijkheid opgeëist voor een aanslag in Barcelona op 17 augustus 2017. De aanslag gebeurde kort na 17.00 uur. Een bestelbus reed in op voetgangers op de Ramblas promenade die populair is onder toeristen. De Ramblas loopt vanaf het centrale Plaça de Catalunya tot aan de zee en is ruim een kilometer lang. Het midden is alleen toegankelijk voor voetgangers. De boulevard is ook een belangrijk verkeersknooppunt voor het openbaar vervoer, met bushaltes en metro- en treinstations. De terreuraanslag op de Ramblas heeft dertien mensen het leven gekost en er vielen meer dan honderd gewonden. Een Marokkaan en om een Spanjaard werden gearresteerd. IS maakt zijn verantwoordelijk voor de aanslagen veelal bekend met gebruik van het eigen persbureau Amaq en dit geval luidde het persbericht: „Ze hebben de operatie uitgevoerd als reactie op de oproep de coalitielanden te treffen”. Uren na de aanslag werden in de kustplaats Cambrils vijf vermoedelijke terroristen gedood tijdens een antiterreuroperatie, waarmee een nieuwe aanslag zou zijn gestopt.

Een 29-jarige man uit Tadzjikistan en zijn 31-jarige vrouw uit Kirgizië die al een jaar in Nederland verbleven, zijn begin juli 2023 aangehouden. De man zou lid van IS zijn en had de opdracht om een aanslag te beramen. De man werd aangehouden in Eindhoven en de vrouw in een woning in Breda. Ook in Duitsland werden gelijktijdig zeven verdachten gearresteerd. Vijf van hen kwamen ook uit Tadzjikistan, een man kwam uit Turkmenistan en een man van Kirgizië. De groep kende elkaar al geruime tijd en reisde kort na het uitbreken van de oorlog in Oekraïne in 2022 naar Duitsland. De verdachten werden gearresteerd op verschillende plekken in de regio Noordrijn-Westfalen. De groep had contact met leden van IS-K, de afdeling van IS die vooral in Afghanistan en Pakistan actief is. De verdachten in Duitsland hadden volgens het Duitse OM al doelen op het oog voor terroristische aanvallen, hadden die doelen al verkend en probeerden om wapens te krijgen. Om welke doelen het ging, is niet bekendgemaakt.

Al Qai’da 

Al Qaida/Al-Kaida/Al Qaeda (letterlijk de basis) is een moslimfundamentalistische paramilitaire beweging. Al Qaida opereert meer als een netwerk dan als een organisatie. De organisatie voert zelf terroristische aanslagen uit, maar verleent ook diensten (zoals logistieke ondersteuning en training) aan andere terreurorganisaties. Sinds de aanslagen op 11 september 2001 in onder andere New York wordt de organisatie door de Verenigde Naties, de Europese Unie, de Verenigde Staten, Israël, Australië, Brazilië, Canada, India, Japan, NAVO, Rusland en Zuid-Korea een terroristische organisatie genoemd. Het ultieme doel van Al Qaida is het stichten van een verenigd volk naar het model van het voormalige kalifaat. Al Qaida richt zich daarbij naar eigen zeggen in eerste instantie op islamitische landen die in de ogen van Al Qaida onvoldoende volgens de regels van de islam geleid worden. De dreiging van gecoördineerde aanslagen door ISIS of Al Qai’da is reëel alhoewel het Syrisch Observatorium voor de Mensenrechten heeft gemeld dat IS-leider al-Baghdadi is gedood.  Mosul, ooit een groot IS-bolwerk, werd na een ruim acht maanden durende operatie veroverd. Een ongeveer 100.000 manschappen tellende coalitie van Iraakse legereenheden, Koerdische strijders en sjiitische milities opende in oktober vorig jaar de aanval en wonnen deze.

PLO

De Palestijnse organisatie PLO stond lange tijd onder leiding van Yasser Arafat en werd in 1964 opgericht met als doel een eigen staat voor de Palestijnen. In de jaren 70 kaapten zij Europese vliegtuigen en in 1972, bij de Olympische Spelen in München, ontvoerden zij een groep Israëlische atleten. De PLO bestaat nog steeds onder leiding van Mahmoud Abbas, ook president van Palestijnse Autoriteit, het officiële politieke bestuur van de Palestijnen. Arafat zelf bleek later vergiftigd te zijn.

Rote Armee Fraktion/RAF

TLP

Voice of Europe

Spionage

Nederland en zijn bondgenoten zijn het doelwit van inlichtingenactiviteiten en (heimelijke) beïnvloedingsactiviteiten van statelijke actoren als Rusland en China. Politieke spionage (digitaal en fysiek) is een omvangrijk probleem. Burgers, overheidsinstanties in Nederland, de EU en de NAVO zijn doelwit. Statelijke beïnvloedingsactiviteiten zetten, bedoeld en onbedoeld, druk op de cohesie binnen de Nederlandse samenleving. De Britse regering houdt Chinese hackers verantwoordelijk voor een cyberaanval waarbij de gegevens zijn bemachtigd van zo’n 43 miljoen Britse kiezers.

Op het Nederlandse deel van de Noordzee is in 2023 opnieuw een Russisch onderzoeksschip aangetroffen dat sabotage aan het voorbereiden was. In de Noordzee liggen veel dataknooppunten, waarin Rusland geïnteresseerd is om mogelijk fysiek te saboteren.

Via spionage proberen landen zowel politieke informatie over regeringsstandpunten en besluitvorming als economische informatie te verkrijgen. Naast spionage voeren statelijke actoren heimelijke en ongewenste activiteiten uit met als doel invloed uit te oefenen op bestuurlijk-politieke processen. Zo kan er sprake zijn van heimelijke politieke beïnvloeding, beïnvloeding en intimidatie van geëmigreerde (ex-)landgenoten (diaspora), sabotage en misbruik van de Nederlandse ICT-infrastructuur. 

De AIVD heeft in 2022 voorkomen dat een Russische spion werkzaamheden kon verrichten bij het Internationaal Strafhof

Normaal werd de aanwezigheid van Russische spionnen in Nederland en andere westerse landen gedeeltelijk gedoogd. Maar nadat Rusland in februari 2022 Oekraïne binnenviel stopte dat en werden in maart 2022 zeventien Russen uit Nederland die zich hier bezig hielden met de versleuteling van geheime berichten, contraspionage en informatie over microchips het land uitgezet. De 52-jarige Sergey Pyatnitskiy stond aan het hoofd van de encryptiedienst op de Haagse ambassade. Vanaf het ambassadeterrein konden Russische inlichtingendiensten vanuit een eigen kamer geheime versleutelde berichten uitwisselen met Moskou. Het uitzetten van encryptie-experts weegt zwaar omdat geheimen van de NAVO, bijvoorbeeld over wapenleveranties aan Oekraïne, kunnen worden doorgespeeld aan Rusland. De zeventien mannen deden ze zich voor als handelsvertegenwoordiger of als diplomaat bij de de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OVCW) in Den Haag. Elf spionnen moesten inlichtingen verzamelen en twee van hen werkten voor Directoraat VRK, een afdeling van de Russische veiligheidsdienst, dat zich bezighoudt met contraspionage. De twee moesten contacten leggen onder het Nederlandse inlichtingenpersoneel. Twee andere uitgezette inlichtingenofficieren moesten informatie vergaren over microchips. De uitzetting in maart was de derde keer in vijf jaar tijd Nederland Russische spionnen uitzet. In december 2020 kregen twee Russische diplomaten, die werkzaam waren voor de Russische buitenlandse inlichtingendienst SVR, te horen dat ze tot persona non grata waren verklaard. Zij waren toen betrokken bij economische spionage in de hightechsector. Rusland stuurde als vergelding twee Nederlandse diplomaten naar huis. Vier jaar geleden betrapte de militaire inlichtingendienst MIVD vier Russen op heterdaad toen ze wilden spioneren bij de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) in Den Haag. Zij waren kort daarvoor op diplomatieke paspoorten naar Nederland gekomen. Nederlandse bedrijven en universiteiten zijn op grote schaal doelwit van spionage door China. China richt voor de spionage speciale nepbedrijven op om de technologie te bemachtigen. Vooral kennis en goederen uit de Nederlandse ruimtevaartsector zijn daarbij voor China interessant, staat in een verslag van het MIVD. Ook in België en het Verenigd Koninkrijk wordt druk gespioneerd door China. Daar werd onlangs een politicus van Vlaams Belang op betrapt. China wordt ook verdacht van het spioneren via satellieten, ballonnen, scanners bij de douane, Shein, Temu, TikTok, havenhijskranen, telecommunicatie, elektrische auto’s, drones, hackers en op afstand bedienbare apparaten en bij bedrijven als ASML. Landen als China, Rusland en Iran spioneren in Nederland om hier gemeenschappen van (voormalige) burgers in de gaten te houden of onder druk te zetten. Ook landen met een grote diaspora in Nederland, zoals Marokko en Turkije, verrichten hier beïnvloedings- of inlichtingenactiviteiten. Die activiteiten kunnen allerlei doelen hebben.

Eind vorig jaar werd  Frank Creyelman per direct uit Vlaams Belang gezet na beschuldigingen van spionage voor China. Ook zijn broer Steven Creyelman werd genoemd in de affaire. Hij is nog altijd Kamerlid voor Vlaams Belang, maar moest wel zijn positie als voorzitter van de commissie Legeraankopen opgeven. Vlaams Belang-prominent Filip Dewinter ligt voor de tweede keer in korte tijd onder vuur nadat er onthullingen naar buiten kwamen over relaties met China. Dewinter, ondervoorzitter van het Vlaams Parlement, werd eerder in verband gebracht met de Chinese spion Changchun Shao. Toen deze man België werd uitgezet, bleek Dewinter een poging te hebben gedaan om de uitzetting te voorkomen

De Russische staatszender RT heeft begin maart 2024 een afgeluisterd gesprek openbaar gemaakt tussen vier hoge Duitse luchtmacht militairen waarin wordt gesproken over het gebruik van Duitse raketten door het Oekraïense leger. Onder de vier deelnemers zou zich ook bevelhebber Ingo Gerhartz bevinden. In het gesprek komt onder meer de mogelijkheid aan de orde van een aanval op de Krimbrug. Er wordt ook gezegd dat ‘de Britten al wat mensen ter plekke hebben’. Dat zou te maken hebben met de levering aan Oekraïne van raketten van Brits-Franse makelij, Storm Shadow. In augustus 2023 werd in Duitsland ook al een man opgepakt op verdenking van spionage voor Rusland. De man werkte voor een instelling die onder het Duitse ministerie van Defensie valt en onder meer strijdkrachten voorziet van veilige uitrusting

De 59-jarige Griek Nikolaos Bogonikolos., eigenaar van een defensiebedrijf in het Brabantse Rijen werd 9 mei 2023 in Parijs aangehouden op verdenking van spionage voor Rusland. Hij zou al eind 2017 door de Russen zijn geronseld. De man wordt vervolgd in de VS voor samenzwering, fraude en smokkel van militaire goederen en technologie naar Rusland. Tussen de goederen zaten geavanceerde elektronica en verfijnde testapparatuur, waaronder die voor quantumcryptografie en kernwapens. Zijn bedrijf, de Aratos Group, had ook vestigingen in Nederland: Aratos Systems BV in Rijen en ForceApp BV in Den Haag. Hij wordt uitgeleverd aan de Verenigde Staten

Tijdens de rechtszaak in maart en april 2003 bekende Volkert Van der Graaf de moordaanslag op Pim Fortuyn. Hij gaf als motief dat hij in Fortuyn een groeiend gevaar voor de samenleving zag, met name voor kwetsbare groepen zoals asielzoekers, moslims en mensen met een WAO-uitkering. Hij was het oneens met de combinatie van de algemene stigmatiserende politieke denkbeelden van Fortuyn en de zijns inziens polariserende wijze waarop Fortuyn die voor het voetlicht bracht en de grote politieke macht die Fortuyn dreigde te krijgen. Hij zag voor zichzelf geen andere mogelijkheid om dat gevaar te stoppen dan door Fortuyn om het leven te brengen. Hij erkende op 6 mei 2002 te Hilversum Pim Fortuyn te hebben doodgeschoten.  Hij werd veroordeeld tot 18 jaar gevangenisstraf, maar kwam in 2014 voorwaardelijk vrij. Sinds mei 2020 is hij officieel een vrij man. Hij woont nu in Apeldoorn, waar hij een huis heeft gekocht.

22 mensen zijn 25 oktober 2023 gedood bij verschillende schietpartijen in de Amerikaanse staat Maine. Nog eens 50 tot 60 mensen zijn gewond geraakt. De terrorist die het vuur opende in een bowlinghal en een restaurant in Lewiston is nog voortvluchtig. 

In april 2017 claimde IS een aanval waarbij twee Russische politieagenten om het leven kwamen in de stad Astrachan, in de nabijgelegen regio Astrachan.

In het asielzoekerscentrum Balk in Friesland is in juni 2020 een 24-jarige terreurverdachte uit Syrië aangehouden. De man zou in 2015 en 2016 lid zijn geweest van de terroristische organisatie Ahrar Al-Sham.

De Duitse politie heeft begin januari 2023 een 32-jarige Iraniër opgepakt die wordt verdacht van het voorbereiden van een jihadistisch gemotiveerde aanslag. De  werd gearresteerd in de stad Castrop-Rauxel in de deelstaat Noordrijn-Westfalen. Hij zou de gifstoffen cyanide en ricine hebben geregeld om daarmee de aanslag te plegen. De autoriteiten beschouwen ricine als een biologisch wapen. Een “bevriende geheime dienst’ zou hebben getipt over de voorbereidingen voor een aanslag. Naast de Iraniër is ook een tweede verdachte , waarschijnlijk zijn broer aangehouden.

Diverse Koerdische jongeren uit het buitenland bestormden 3 december 2021 het OPCW-gebouw in Den Haag. Hierbij werden diverse arrestaties verricht. Koerdische organisaties gelieerd aan de PKK voeren een internationale campagne tegen de vermeende inzet van chemische wapens door Turkije in Koerdische gebieden. De OPCW in Den Haag is daarom van belang voor de PKK.

Het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken heeft het dreigingsniveau voor terrorisme verhoogd van niveau 1 naar niveau 2. Dat betekent dat sprake is van verhoogde veiligheidsrisico’s. In september 2018 werden twee Amerikanen door een terrorist neergestoken op het Centraal Station van Amsterdam. Enkele weken later arresteerde de politie zeven mensen in Arnhem en Weert die een terroristische aanslag aan het voorbereiden waren. Het dreigingsniveau in Nederland is op het op een na hoogste niveau 4.

Voormalig 36 jarige Hofstadgroep-lid Samir A. werd veroordeeld tot 2,5 jaar cel voor het financieren van terrorisme. Hij stuurde geld naar een groep IS-vrouwen en heeft hen zo geholpen te ontsnappen uit kampen in Syrië. De eis was zes jaar mar viel lager uit omdat A. op basis van het dossier is vrijgesproken van deelname aan een terroristische organisatie. A. zette inzamelingscampagnes op voor de groep IS-vrouwen, maar omdat er meerdere van dat soort campagnes door uiteenlopende partijen waren opgezet is volgens de rechter niet duidelijk bewezen dat A. gehoor gaf aan oproepen van IS om de vrouwen te steunen. “En in die zin een bijdrage leverde aan de organisatie. A. had wel contacten met verschillende personen in Syrië. “Maar daarvoor geldt hetzelfde. A. zamelde in totaal 107.000 dollar in en stuurde dit met behulp van een ondergrondse bankier naar Syrië, waarbij hij volgens de rechtbank ontsnappingen uit kampen plande en coördineerde. Het geld ging overwegend naar Nederlandse vrouwen. Zeven van hen zijn teruggekeerd naar Nederland. Van hen zijn vier veroordeeld voor terroristische feiten, de andere drie worden daarvoor nog vervolgd. Samir A. werd twee jaar geleden opgepakt. Naar eigen zeggen bood hij slechts humanitaire hulp omdat de Nederlandse overheid de vrouwen en hun kinderen in de kampen in Syrië aan hun lot overliet. Maar de rechtbank zei dat A. wist dat een groot aantal vrouwen op de nationale sanctielijst terrorisme staat. A. zat al 389 dagen vast in voorarrest en heeft daardoor bijna de helft van de straf al uitgezeten. A. is eerder veroordeeld tot negen jaar gevangenisstraf voor terrorisme en kwam in september 2013 vrij. Hij was lid van de Hofstadgroep, een destijds berucht netwerk van radicaalislamitische jongeren.

Biologische oorlogsvoering en aanslag Crocus City hall

Havana syndroom